PINKSTEREN … DE GEEST LAAT ZICH VINDEN IN ZIJN WERKING !
De “Heilige Geest” … de derde Gods-persoon, verbinding tussen Vader en Zoon.
Bij de Joden is Hij Goddelijke inspiratie, Adem van God of God zonder meer, geen Triniteit. In de Islam: de versterker van de profeten – Gjibrail – een engel, geen God.
We weten weinig van de H. Geest. Zelden wordt Hij voorgesteld in menselijke gedaante of met herkenbare gelaatstrekken. Zelden ook kwamen schilders verder dan een duif of een vlam. Gods Geest is geen concreet bevattelijk gegeven. Wellicht zullen we dit goddelijk mysterie nooit echt helemaal rationeel kunnen doorgronden en moeten we andere wegen bewandelen om hem te vinden, te ervaren.
De bekende theoloog Edward Schillebeeckx gaf een mogelijke richting aan wanneer hij zei: de Geest laat zich vinden in zijn werking. Maar hier rijzen weer nieuwe vragen: de werking van de Geest … waar en wat, met en door wie ?
Een eerste antwoord is duidelijk: door Jezus van Nazareth, zijn leven, zijn bewogenheid, zijn engagement ten einde toe. Gods Geestkracht in een menselijke, herkenbare gedaante, inspirerend, bemoedigend, verbindend en bevrijdend. Maar het eindigde na 33 jaar of niet?
Ik kan mij moeilijk voorstellen dat Gods openbaring werd afgesloten met de dood en de verrijzenis van Jezus. Gods plan voor een nieuwe aarde, een nieuw Jeruzalem werd toch niet beëindigd met de geschiedenis van één man en zijn twaalf volgelingen.
Als God zich toen openbaarde, waarom dan nu niet meer? Behoort de openbaring van het goddelijke uitsluitend tot het verleden, vervat in de geschiedenis van één volk, één religie, één gemeenschap of kerk? Ligt het goddelijke onveranderbaar vast in overgeleverde beelden, vertrouwde zienswijzen en oude dogma’s of zoekt het in nieuwe en veranderende tijden ook nieuwe mensen, andere culturen, andere religies?
Is Gods openbaring, Gods Geestkracht en liefde begrensd of universeel, steeds hetzelfde of gediversifieerd, zoals de diversiteit van de schepping?
Is het verkeerd om te denken dat God zich onder meer openbaart en laat ervaren in een inspirerende verscheidenheid, in de rijkdom van verschil en anders-zijn, in de voortdurende evolutie van mens en wereld?
Is het verkeerd om te geloven dat we hierin de werking van de Geest kunnen herkennen?
Een snel veranderende wereld, een onoverzichtelijke globalisering, een al te kwistig omgaan met de natuur, botsende beschavingen, zovele levensbeschouwingen en religies, zou dit alles Gods appèl kunnen zijn tot bekering, in de betekenis van: zich opnieuw keren naar elkaar, zich laten raken door en begrijpen, niet afwijzen maar openstaan voor, ook openstaan voor de totaal Andere, die wij God noemen, voor het andere Leven, waarin delen niet minder is, maar meer, verschil niet langer een bedreiging, maar een uitnodiging om te ontdekken en te ontmoeten.
God wil een andere wereld – de wereld omgekeerd – niemand te klein, niemand te ziek, niemand te vreemd. Daarvoor heeft hij mensen nodig – u en mij – begeesterd, gedreven en nooit aflatend, gelovend dat het anders kan en moet. Maar dit is niet eenvoudig !
Verandering maakt onzeker, de bestaande problematiek overweldigt ons, de uitdaging schrikt af. Wie ben ik dan om mij te wagen aan verandering ? De wereld verbeteren lukt mij toch nooit. Of misschien wel als we de denkwijze van Paulus volgen, wanneer hij schrijft: Aan ieder van ons wordt de openbaring van de Geest gegeven tot welzijn van allen. Aan de een wordt door de Geest een woord van wijsheid gegeven, aan de ander een woord van kennis, aan een derde het geloof en aan weer anderen schenkt diezelfde Geest de gaven om ziekten te genezen …
Gave en opgave, ieder van ons kan een bijdrage leveren volgens eigen mogelijkheden en talenten. Gave: dit hebben we ontvangen, dit zijn we. Opgave: wat doen we ermee, welk is ons engagement ? Ontvangt wat gij zijt en wordt wat gij ontvangt.
Hier belanden wij terug bij Schillebeeckx: de Geest laat zich vinden in zijn werking.
Zo ook bij ieder van ons: wie niet vertrekt, zal nooit ergens toekomen. Zonder vertrouwen, ontdek je nooit vriendschap, zonder vergiffenis nooit de kracht van liefde. Zonder de gegevenheid aan elkaar, nooit de warmte van het samen-zijn. Mens word je nooit alleen, mens word je met en dankzij de ander. Mijn identiteit verwerf ik door ontmoeting en dialoog, door betrokkenheid en engagement.
Wie zich op deze manier aan het leven waagt, waagt zich aan Gods droom en ervaart de Geestkracht om die droom waar te maken. Geestkracht doet leven, verandert onzekerheid in daadkracht, kille eenzaamheid in deugddoende verbondenheid, verbittering in levensvreugde. Geestkracht inspireert, doorbreekt bekrompenheid en begrenzing, doet mensen boven zichzelf uitstijgen.
Wat we nodig hebben, is wijsheid om op zoek te gaan naar meer waarheid voor iedereen, openheid om beter te begrijpen, geduld om te aanvaarden, moed om los te laten, creativiteit om andere, nieuwe en vernieuwende wegen in te slaan. Gods Open Geest, in Jezus tot leven gebracht, is de ultieme uitnodiging voor deze verandering ten goede.
De wereld heeft de Mensenzoon aan het kruis geslagen en gedacht daarmee van hem af te zijn. Maar de dood heeft hem niet kunnen tegenhouden. Wat hem in dit leven voor ogen stond, zal met zijn dood niet tot het verleden behoren.
Altijd is er een weg van gebroken-zijn naar heling, van verdeeldheid naar verbondenheid, van onnoemelijk verdriet naar intense vreugde, van oorlog naar vrede, van individu naar gemeenschap.
Om deze weg consequent te gaan zal er heel veel liefde nodig zijn, een alles ontgrenzende liefde. Het verhaal van Gods Geest is een verhaal van liefde, enthousiast en geestdriftig, van geloof en vertrouwen, van recht en vrede, van aandacht voor gans de schepping, mens en natuur. Het is een verhaal omgekeerd, stroomopwaarts, soms lijkend op waanzin en tegenstand oproepend. Het is een verhaal van inzet en engagement omdat de Geest zich slechts laat vinden in zijn werking.
De Geest die ons vele talen laat spreken, bevrijdend en toekomstgericht. De taal van mededogen en troost. De taal van de striemende aanklacht tegen wat wreed en onrechtvaardig is. De taal van de enthousiaste aanmoediging, van begrip en verzoening. De taal van de ongemakkelijke waarheid en de ontroerende poëzie. Deze verscheidenheid aan talen vormt nooit een barrière om elkaar te verstaan.
Er is nog de taal van het lied:
De Geest maakt een nieuw begin, bezielt die koud zijn en versteend, maakt een wat is verdeeld. Hij schenkt ons aan elkaar … met de aanstekelijke geestdrift om ten volle te leven en nooit op te geven !
Ubi caritas et amor, Deus ibi est !
Bart Massart UP – Pinksteren 2017